Zielony Ład: Komisja przyjmuje nową strategię w zakresie chemikaliów na rzecz nietoksycznego środowiska

[:pl]Komisja Europejska przyjęła strategię UE w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności. Strategia ta jest pierwszym krokiem w kierunku osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń na rzecz nietoksycznego środowiska zapowiedzianego w Europejskim Zielonym Ładzie. Strategia pobudzi innowacje w zakresie bezpiecznych i zrównoważonych chemikaliów oraz zwiększy ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska przed niebezpiecznymi chemikaliami. Obejmuje to zakaz stosowania najbardziej szkodliwych chemikaliów w produktach konsumpcyjnych, takich jak zabawki, artykuły pielęgnacyjne dla dzieci, kosmetyki, detergenty, materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością i tekstylia, chyba że okaże się to niezbędne dla społeczeństwa, oraz zapewnienie bardziej bezpiecznego i zrównoważonego stosowania wszystkich chemikaliów.

W strategii w zakresie chemikaliów w pełni uznano fundamentalne znaczenie chemikaliów dla dobrostanu człowieka oraz dla ekologicznej i cyfrowej transformacji europejskiej gospodarki i europejskiego społeczeństwa. Jednocześnie uznano w niej pilną potrzebę zajęcia się wyzwaniami zdrowotnymi i środowiskowymi powodowanymi przez najbardziej szkodliwe chemikalia. W tym duchu w strategii określono konkretne działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa i zrównoważoności chemikaliów już na etapie projektowania oraz dopilnowanie, by chemikalia mogły przynosić wszystkie związane z nimi korzyści bez szkody dla planety oraz obecnych i przyszłych pokoleń. Obejmuje to zapewnienie unikania stosowania chemikaliów najbardziej szkodliwych dla zdrowia ludzkiego i środowiska do zastosowań innych niż niezbędne dla społeczeństwa, w szczególności w produktach konsumpcyjnych i w przypadku grup najbardziej wrażliwych, ale także zapewnienie bardziej bezpiecznego i zrównoważonego stosowania wszystkich chemikaliów. Przewiduje się szereg działań w zakresie innowacji i inwestycji, które będą towarzyszyć przemysłowi chemicznemu w tej transformacji. W strategii zwrócono również uwagę państw członkowskich na możliwości inwestowania przez Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w transformację ekologiczną i cyfrową przemysłu UE, w tym sektora chemicznego. 

Zwiększenie ochrony zdrowia i środowiska

Strategia ma na celu znaczną poprawę ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed szkodliwymi chemikaliami, zwłaszcza ochronę szczególnie wrażliwych grup społecznych. Inicjatywy przewodnie obejmują w szczególności:

  • stopniowe wycofywanie z produktów konsumpcyjnych – takich jak zabawki, artykuły pielęgnacyjne dla dzieci, kosmetyki, detergenty, materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością i tekstylia – najbardziej szkodliwych substancji, które obejmują między innymi substancje zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego, chemikalia oddziałujące na układ odpornościowy i oddechowy oraz substancje trwałe, takie jak substancje per- i polifluoroalkilowe (PFAS), chyba że ich stosowanie okaże się niezbędne dla społeczeństwa;
  • w miarę możliwości minimalizowanie i zastępowanie obecności substancji potencjalnie niebezpiecznych we wszystkich produktach. Priorytetowo traktowane będą te kategorie produktów, które dotyczą szczególnie wrażliwych grup społecznych, i te, które mają największy potencjał w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym;
  • zajęcie się problemem połączonego wpływu chemikaliów (oddziaływania różnych substancji występujących w połączeniu ze sobą) poprzez lepsze uwzględnienie ryzyka, jakie stwarza dla zdrowia ludzkiego i środowiska codzienne narażenie na szereg różnych chemikaliów z rozmaitych źródeł;
  • zapewnienie producentom i konsumentom dostępu do informacji na temat zawartości chemikaliów i ich bezpiecznego stosowania poprzez wprowadzenie wymogów informacyjnych w związku z inicjatywą w zakresie polityki zrównoważonych produktów.

Pobudzanie innowacji i promowanie konkurencyjności UE

Uczynienie chemikaliów bezpieczniejszymi i bardziej zrównoważonymi stanowi ciągłą potrzebę, a także wielką szansę gospodarczą. Strategia ma na celu wykorzystanie tej szansy i umożliwienie transformacji ekologicznej sektora chemicznego oraz jego łańcuchów wartości. W miarę możliwości nowe chemikalia i materiały muszą być bezpieczne i zrównoważone na etapie projektowania, tj. od produkcji do końca okresu użytkowania. Pomoże to uniknąć najbardziej szkodliwych skutków chemikaliów i zapewnić jak najmniejszy potencjalny wpływ na klimat, wykorzystanie zasobów, ekosystemy i różnorodność biologiczną. W strategii przewidziano, że przemysł UE stanie się konkurencyjnym w skali światowej producentem i użytkownikiem bezpiecznych i zrównoważonych chemikaliów. Działania zapowiedziane w strategii będą wspierać innowacje przemysłowe, dzięki którym takie chemikalia staną się normą na rynku UE i punktem odniesienia na świecie. Będzie się to odbywać głównie poprzez:

  • opracowanie kryteriów bezpieczeństwa i zrównoważoności na etapie projektowania i zapewnienie wsparcia finansowego na rzecz komercjalizacji i stosowania bezpiecznych i zrównoważonych chemikaliów;
  • zapewnienie opracowywania i wykorzystywania bezpiecznych i zrównoważonych na etapie projektowania substancji, materiałów i produktów za pomocą unijnego finansowania i instrumentów inwestycyjnych oraz partnerstw publiczno-prywatnych;
  • istotne wzmocnienie egzekwowania przepisów UE zarówno na granicach, jak i na jednolitym rynku;
  • uruchomienie programu badań naukowych i innowacji w dziedzinie chemikaliów, aby wypełnić luki w wiedzy na temat wpływu chemikaliów, promować innowacje i odejść od badań na zwierzętach;
  • uproszczenie i konsolidacja ram prawnych UE – np. poprzez wprowadzenie jednej procedury oceny jednej substancji, wzmocnienie zasady „brak danych, brak obrotu” oraz wprowadzenie ukierunkowanych zmian w REACH i przepisach sektorowych.

Komisja będzie również promować normy bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju na całym świecie, w szczególności poprzez dawanie przykładu i promowanie spójnego podejścia, w ramach którego substancje stwarzające zagrożenie, które są zakazane w UE, nie będą produkowane na eksport.

Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu Frans Timmermans powiedział: Strategia w zakresie chemikaliów jest pierwszym krokiem w kierunku osiągnięcia przez Europę zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń. Chemikalia są nieodłączną częścią naszego codziennego życia i umożliwiają nam opracowywanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie ekologizacji naszej gospodarki. Musimy jednak zadbać o to, by chemikalia były produkowane i stosowane w sposób, który nie szkodzi zdrowiu ludzkiemu ani środowisku. Szczególnie ważne jest zaprzestanie stosowania najbardziej szkodliwych chemikaliów w produktach konsumpcyjnych, od zabawek i artykułów do pielęgnacji dzieci po materiały włókiennicze i mające kontakt z żywnością.

Komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius powiedział: Nasz dobrobyt i wysoki standard życia zawdzięczamy wielu użytecznym chemikaliom, które ludzie wynaleźli w ciągu ostatnich 100 lat. Nie możemy jednak przymykać oczu na zagrożenie, jakie niebezpieczne chemikalia stwarzają dla naszego środowiska i zdrowia. Osiągnęliśmy wiele w kwestii regulacji chemikaliów w UE, a dzięki tej strategii chcemy wykorzystać nasze osiągnięcia i pójść dalej, aby zapobiec przedostawaniu się najbardziej niebezpiecznych chemikaliów do środowiska i do naszych ciał, zwłaszcza wpływowi tych substancji na najbardziej wrażliwe osoby.

Komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności Stella Kyriakides dodała: Zdrowie zawsze powinno być najważniejsze. To właśnie zapewniliśmy w inicjatywie przewodniej Komisji – strategii w zakresie chemikaliów. Chemikalia mają zasadnicze znaczenie dla naszego społeczeństwa i muszą być bezpieczne oraz produkowane w sposób zrównoważony. Potrzebujemy jednak ochrony przed szkodliwymi chemikaliami, które są wokół nas. Strategia ta świadczy o naszym wysokim poziomie zaangażowania i determinacji, aby chronić zdrowie obywateli w całej UE.

Kontekst 

W 2018 r. Europa była drugim pod względem wielkości producentem chemikaliów (odpowiedzialnym za 16,9 proc. sprzedaży). Produkcja chemikaliów jest czwartym co do wielkości przemysłem w UE, zatrudniającym bezpośrednio około 1,2 mln osób. 59 proc. produkowanych chemikaliów jest bezpośrednio dostarczanych innym sektorom, w tym sektorowi zdrowia, budownictwa, sektorowi motoryzacyjnemu, elektronicznemu i tekstylnemu. Oczekuje się, że do 2030 r. światowa produkcja chemikaliów podwoi się, a szerokie stosowanie chemikaliów prawdopodobnie również wzrośnie, w tym w produktach konsumpcyjnych.

UE posiada zaawansowane przepisy dotyczące chemikaliów, dzięki którym stworzono najbardziej zaawansowaną bazę wiedzy na temat chemikaliów na świecie oraz powołano organy naukowe odpowiedzialne za przeprowadzanie ocen ryzyka i zagrożeń stwarzanych przez chemikalia. UE zdołała również zmniejszyć zagrożenie dla ludzi i środowiska związane z niektórymi niebezpiecznymi chemikaliami, takimi jak substancje rakotwórcze.

Należy jednak jeszcze bardziej wzmocnić unijną politykę w zakresie chemikaliów, aby uwzględnić najnowszą wiedzę naukową i obawy obywateli. Wiele chemikaliów może szkodzić środowisku i zdrowiu ludzkiemu, w tym zdrowiu przyszłych pokoleń. Mogą one negatywnie wpływać na ekosystemy oraz osłabiać odporność człowieka i zdolność do reagowania na szczepionki. Badania z zakresu biomonitoringu człowieka w UE wskazują na rosnącą liczbę różnych niebezpiecznych chemikaliów w ludzkiej krwi i tkankach ciała, w tym niektórych pestycydów, produktów biobójczych, leków, metali ciężkich, substancji plastyfikujących i środków zmniejszających palność. Połączone narażenie prenatalne na kilka chemikaliów prowadzi do zmniejszenia wzrostu płodu i obniżenia współczynnika urodzeń.

źródło: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/ip_20_1839[:en]The European Commission adopted the EU Chemicals Strategy for Sustainability. The Strategy is the first step towards a zero pollution ambition for a toxic-free environment announced in the European Green Deal. The Strategy will boost innovation for safe and sustainable chemicals, and increase protection of human health and the environment against hazardous chemicals. This includes prohibiting the use of the most harmful chemicals in consumer products such as toys, childcare articles, cosmetics, detergents, food contact materials and textiles, unless proven essential for society, and ensuring that all chemicals are used more safely and sustainably.

Chemicals Strategy fully recognises the fundamental role of chemicals for human well-being and for the green and digital transition of European economy and society. At the same time it acknowledges the urgent need to address the health and environmental challenges caused by the most harmful chemicals. In this spirit, the Strategy sets out concrete actions to make chemicals safe and sustainable by design and to ensure that chemicals can deliver all their benefits without harming the planet and current and future generations. This includes ensuring that the most harmful chemicals for human health and the environment are avoided for non-essential societal use, in particular in consumer products and with regard to most vulnerable groups, but also that all chemicals are used more safely and sustainably. Several innovation and investment actions will be foreseen to accompany the chemicals industry through this transition. The Strategy also draws the attention of Member States to the possibilities of the Recovery and Resilience Facility to invest in the green and digital transition of EU industries, including in the chemical sector. 

Increasing protection of health and the environment

The Strategy aims to significantly increase the protection of human health and the environment from harmful chemicals, paying particular attention to vulnerable population groups. Flagship initiatives include in particular:

  • Phasing out from consumer products, such as toys, childcare articles, cosmetics, detergents, food contact materials and textiles, the most harmful substances, which include among others endocrine disruptors, chemicals that affect the immune and respiratory systems, and persistent substances such as per- and polyfluoroalkyl substances (PFAS), unless their use is proven essential for society;
  • Minimising and substituting as far possible the presence of substances of concern in all products. Priority will be given to those product categories that affect vulnerable populations and those with the highest potential for circular economy;
  • Addressing the combination effect of chemicals (cocktail effect) by taking better account of the risk that is posed to human health and the environment by daily exposure to a wide mix of chemicals from different sources;
  • Ensuring that producers and consumers have access to information on chemical content and safe use, by introducing information requirements in the context of the Sustainable Product Policy Initiative.

Boosting innovation and promoting EU’s competitiveness

Making chemicals safer and more sustainable is a continued necessity as well as a great economic opportunity. The Strategy aims to capture this opportunity and enable the green transition of the chemicals sector and its value chains. As far as possible, new chemicals and materials must be safe and sustainable by design i.e. from production to end of life. This will help avoid the most harmful effects of chemicals and ensure the lowest possible impact on climate, resource use, ecosystems and biodiversity. The Strategy envisages the EU industry as a globally competitive player in the production and use of safe and sustainable chemicals. The actions announced in the Strategy will support industrial innovation so that such chemicals become the norm on the EU market and a benchmark worldwide. This will be done mainly by:

  • Developing safe-and-sustainable-by-design criteria and ensuring financial support for the commercialisation and uptake of safe and sustainable chemicals;
  • Ensuring the development and uptake of safe and sustainable-by-design substances, materials and products through EU funding and investment instruments and public-private partnerships;
  • Considerably stepping up enforcement of EU rules both at the borders and in the single market;
  • Putting in place an EU research and innovation agenda for chemicals, to fill knowledge gaps on the impact of chemicals, promote innovation and move away from animal testing;
  • Simplifying and consolidating the EU legal framework – e.g. by introducing the ‘One substance one assessment’ process, strengthening the principles of ‘no data, no market’ and introducing targeted amendments to REACH and sectorial legislation, to name a few.

The Commission will also promote safety and sustainability standards globally, in particular by leading by example and promoting a coherent approach aiming that hazardous substances that are banned in the EU are not produced for exports.

Executive Vice-President for the European Green Deal Frans Timmermans said: “The Chemicals Strategy is the first step towards Europe’s zero pollution ambition. Chemicals are part and parcel of our daily life, and they allow us to develop innovative solutions for greening our economy. But we need to make sure that chemicals are produced and used in a way that does not hurt human health and the environment. It is especially important to stop using the most harmful chemicals in consumer products, from toys and childcare products to textiles and materials that come in contact with our food”.

Commissioner for the Environment, Oceans and Fisheries Virginijus Sinkevicius said: “We owe our well-being and high living standards to the many useful chemicals that people have invented over the past 100 years. However, we cannot close our eyes to the harm that hazardous chemicals pose to our environment and health. We have come a long way regulating chemicals in the EU, and with this Strategy we want to build on our achievements and go further to prevent the most dangerous chemicals from entering into the environment and our bodies, and affecting especially the most fragile and vulnerable ones.”

Commissioner for Health and Food Safety Stella Kyriakides said: “Our health should always come first. That is exactly what we have ensured in a Commission flagship initiative such as the Chemical Strategy. Chemicals are essential for our society and they must be safe and sustainably produced. But we need to be protected from the harmful chemicals around us. This Strategy shows our high level of commitment and our determination to protect the health of citizens, across the EU.”

Background 

In 2018, Europe was the second biggest producer of chemicals (accounting for 16.9% of sales). Chemical manufacturing is the fourth largest industry in the EU, directly employing approximately 1.2 million people. 59% of chemicals produced are directly supplied to other sectors, incl. health, construction, automotive, electronics, and textiles. Global chemicals production is expected to double by 2030, and the already widespread use of chemicals is likely to also increase, including in consumer products.

The EU has a sophisticated chemicals legislation, which has generated the most advanced knowledge base on chemicals in the world and set up scientific bodies to carry out the risk and hazard assessments of chemicals. The EU has also managed to reduce the risks to people and the environment for certain hazardous chemicals like carcinogens.

Yet, EU’s chemicals policy needs to be further strengthened to take into account the latest scientific knowledge and citizens concerns. Many chemicals can harm the environment and human health, including future generations. They can interfere with ecosystems and weaken human resilience and capacity to respond to vaccines. Human biomonitoring studies in the EU point to a growing number of different hazardous chemicals in human blood and body tissue, including certain pesticides, biocides, pharmaceuticals, heavy metals, plasticisers and flame retardants. Combined prenatal exposure to several chemicals has led to reduced foetal growth and lower birth rates.

soirce: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_1839[:]